Hamile Kalmayı Düşündüğünüzde Nelere Dikkat Etmelisiniz, Nelerden Uzak Durmalısınız?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 11.02.2011 - Güncelleme : 04.09.2022

Hamile kalmayı düşündüğünüzde nelere dikkat etmeniz gerektiğini biliyor musunuz? Sağlıklı bir bebeğe sahip olma şansını artırmak için gebelikten önce yaşam tarzınızda değişikliğe gitmeniz gerekebilir. Çünkü bazı kadınların vücutlarını hamileliğe hazırlamaları birkaç ay sürebildiği gibi, kimi kadınlarda bu süre daha da uzayabiliyor.  

Hamilelik kuşkusuz büyük bir olaydır. Eğer hamile kalmak için bir plan yapıyorsanız, kendi ve doğacak olan bebeğinizin sağlığı için yeni kararlar almanız gerekebilir. 

Hamile kalmak isteyenler nelere dikkat etmeli? Planlı hamilelikte hangi önlemleri almalı? Hamilelikte folik asit ne kadar kullanılmalı? Hamilelikte saç boyatılır mı? Yaşam tarzınızda ne gibi değişiklikler yapmalısınız? Tüm bu soruların yanıtı ve daha fazlası için okumaya devam edin. 

İster birinci, ister ikinci bebeğiniz olsun, aşağıda yer alan uzman hekim tavsiyeleri, mümkün olan en sağlıklı hamileliğe hazırlanmanızda size yardımcı olacaktır.

Sağlıklı bir hamilelik süreci için bu önlemlere dikkat.

Hamile Kalmayı Planladığınızda Nelere Dikkat Etmelisiniz?

1. Bir Plan Yapın ve Harekete Geçin

Gebelik öncesi iyi bir sağlık, gebeliğin ve doğumun getirdiği büyük streslerin üstesinden gelmenizde size yardımcı olabilir. Aynı zamanda gebelik boyunca size ve bebeğinize zararlı olacak durumların yaşanmaması sizi rahatlatacak, sağlıklı bir hamilelik süreci geçireceksiniz. 

Örneğin, çocuk sahibi olmak istemediğinizde, hedeflerinize ulaşmak için etkili doğum kontrol yöntemleri kullandınız. Artık hamile kalmayı düşündüğünüze göre , hedefinize ulaşmak için doğru adımlar atmanız gerçekten önemli.

.

Hamilelik planladığınzda sağlıklı bir gebelik süreci için önce doktorunuzla görüşün. 

2. Hamile Kalmadan Önce Doktorunuzla Görüşün

Hamile kalmadan önce, gebelik öncesi sağlık bakımı hakkında doktorunuzla konuşun. Doktorunuz, sağlık geçmişinizi, şu anda sahip olduğunuz ve hamileliği etkileyebilecek herhangi bir tıbbi durumunuz varsa bunları inceleyecektir.

Gebelik öncesi iyi bir sağlık bakımının yapılması, bütün gebeliğiniz boyunca size yardım edecektir. Herhangi bir riskin olup olmadığını bulma şansı verecek ve tıbbî problemler varsa tedavi olma fırsatı yaratacaktır. 

Hamile kalmadan en az üç ay önce bir kadın doğum uzmanı ile görüşüp sağlık taramasından geçin.

Doktorunuz gebelik öncesi aşılar konusunda sizi bilgilendirecektir.

Doktorunuz ayrıca bu taramalarda cinsel yolla bulaşan hastalıkları kontrol etmeli, yüksek tansiyon ve kolesterol gibi kalp sağlığı sorunlarını test etmeli ve herhangi bir kronik durumu (diyabet, astım veya tiroid sorunları gibi) izlemelidir.

Ziyaretiniz sırasında hamile kalmayla ilgili tüm sorularınızı doktorunuza dile getirin ve doğurganlığı etkileyen ilaçlar almadığınızdan emin olun.

Birçok kadın gebe kaldığını birkaç hafta geçmeden bilmemektedir. Oysa bu ilk haftalar, fetüs için en kritik dönemlerdir. Bu süre bebeğin organların oluştuğu dönemdir. Sigara, alkol ve bazı ilaçların kullanılması normal gelişmeyi engelleyebileceği gibi, sağlıklı alışkanlıkların da gelişmeyi iyi yönde etkileyeceği açıktır. Gebelik öncesi bakım, sağlıklı bir gebelik planlaması için önemlidir.

Ayrıca, daha önceki gebelik sorunları, şu anda almakta olduğunuz ilaçları, ihtiyacınız olabilecek aşıları ve belirli doğum kusurlarını önlemek için hamilelikten önce atabileceğiniz adımlar hakkında sizi bilgilendirecektir.

Doktorunuz bu tür bir bakım hakkında sizinle konuşmadıysa, bunu sorun! Hiçbir şeyi unutmamak için sorularınızı bir kenara not edin ve görüştüğünüzde mutlaka sorun.   

Şu konular hakkında doktorunuzla konuştuğunuzdan emin olun:

2.1. Kronik Bir Hastalığınız Varsa

Uzun süreli bir rahatsızlığınız varsa hamilelik öncesi gebelik planlarınızın olduğunu doktorunuzla konuşun. Eğer epilepsi veya diyabet gibi uzun süreli bir rahatsızlığınız varsa bu durum hamileliğinizle ilgili verdiğiniz kararları etkileyebilir; örneğin, nerede doğum yapmak isteyebileceğiniz gibi.

Hamile kalmadan önce, hamile kalma konusunda uzmanınızla veya bir aile hekimiyle mutlaka bu durumu görüşün.

Şu anda herhangi bir tıbbi durumunuz varsa, bunların kontrol altında olduğundan ve tedavi edildiğinden emin olun. Bu koşullardan bazıları şunlardır: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (STD'ler), diyabet, tiroid hastalığı, yüksek tansiyon ve diğer kronik hastalıklar.

Hamile Kalmadan Önce Neler Yapılmalı?

2.2. Düzenli İlaç Kullanıyorsanız Dikkat

Sigara içiyorsanız, alkol alıyorsanız veya düzenli ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuzla bu durumu konuşun; stresli bir ortamda yaşamak; ya da toksik maddelerle çalışıyorsanız ya da onlara yakın bir çevrede oturuyorsanız sağlıklı bir gebelik için nasıl bunlardan korunabileceğinizi sorun.

Düzenli Kullandığınız İlaçlar Varsa Hamile Kalmadan Önce Mutlaka Doktorunuzu Bilgilendirin

Hamilelik sırasında bazı ilaçların alınması ciddi doğum kusurlarına neden olabilir; bunlara bazı reçeteli ve reçetesiz satılan ilaçlar, diyet veya bitkisel takviyeler dahil.

Hamilelik planlıyorsanız, hamile kalmadan önce herhangi bir ilaca ihtiyacınız olup olmadığını doktorunuzla konuşun. Yalnızca gerekli ilaçları aldığınızdan emin olun.

 Hamilelik sırasında sağlık problemleriyle karşılaşmamak için bilinçli olun. 

Planlı Hamilelikte Nelere Dikkat Edilmeli?

2.3. Gebelik Öncesi Aşılar Önemli

Hamile kalmadan önce, hamilelik sırasında veya doğumdan hemen sonra bazı aşılar önerilir. Doğru zamanda doğru aşıları yaptırmak, sağlıklı kalmanıza yardımcı olur ve bebeğinizin hasta olmasını önleyebilir. Bebeğinizin ömür boyu sağlık sorunları yaşamasını önlemeye yardımcı olabilir.

Kızamıkçık aşısı oldunuz mu? 

Kızamıkçık gibi bazı enfeksiyonlara hamilelik sırasında yakalanırsanız bebeğinize zarar verebilir. Kızamıkçık hastalığı bebeğin iç organlarının geliştiği erken gebelik döneminde bebekte önemli bozukluklara neden olabilir. Bu nedenle, gebeliğe karar verdiğinizde doktorunuzua başvurarak bu hastalığa karşı bağışık olup olmadığınızı bir kan testi ile öğrenmelisiniz.

Kızamıkçığa karşı bağışıklığınız yoksa doktorunuz aşınızı yapacaktır. Kan testini, tasarladığınız gebelikten en az üç ay önce yaptırmalısınız.

2.4. Her Gün Folik Asit Alın

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Ebru Zülfikaroğlu; "Bebeğin merkezi sinir sisteminin gelişmesi için özellikle gebeliğin ilk haftalarından itibaren B9 vitamini yani folik asit alınması çok önemlidir. Bu sebeple hergün 0.4mg folik asit destek tedavisine başlayın." tavsiyesinde bulunuyor.

Folik asit bir B vitaminidir. Bir kadının vücudunda hamilelikten en az 1 ay önce ve hamilelik sırasında yeterli miktarda folik asit varsa, bebeğin beyin ve omurgasındaki büyük doğum kusurlarını önlemeye yardımcı olabilir.

3. Alkol, Sigara ve Bazı İlaçları Kullanmayı Bırakın

Sigara içmek, alkol almak ve bazı ilaçları kullanmak, anne adayı ve bebek için hamilelik sırasında erken doğum, doğum kusurları ve bebek ölümü gibi birçok soruna neden olabilir.

İçki ya da sigara kullanıyor musunuz?  

Gebeliği tasarladığınız andan başlayarak sigara içmeyi ve alkol almayı bırakmanız gerekiyor. Sigara ve alkol hem kadının hem de erkeğin çocuk yapabilmesini engeller.

Hamilelik sırasında sigara içmek, çeşitli sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bunlar:

• erken doğum
• bebekte düşük doğum kilosu
• beşik ölümü olarak da bilinen ani bebek ölümü sendromu (SIDS)
• düşük
• bebeğin yaşamının ilk 6 ayında solunum problemleri veya hırıltı

Hamile kalmaya çalışıyorsanız ve sigara içmeyi bırakamıyorsanız, mutlaka yardım alın! Doktorunuza başvurun.

4. Doğum Kontrol Hapı Kullanıyorsanız

Doğum kontrol hapı kullandınız mı? Halen kullanıyor musunuz?

Gebe kalmadan uzunca bir süre önce doğum kontrol haplarını bırakmak en doğrusudur. Böylelikle vücudunuzun doğal adet düzeni geri gelecektir.

5. Zehirli Maddelerden ve Çevresel Kirleticilerden Kaçının

Evde ve işyerinde zararlı kimyasallar, çevresel kirleticiler ve sentetik kimyasallar, metaller, gübre, böcek spreyi ve kedi veya kemirgen dışkısı gibi diğer toksik maddelerden uzak durun.

Bu maddeler erkek ve kadınların üreme sistemlerine zarar verip hamile kalmayı zorlaştırabilirler.

İşiniz gebeliğiniz açısından herhangi bir risk taşıyor mu?

Sizin ya da eşinizin işi radyasyon, kimyasal maddeler, kurşun ya da anestetik maddeler ile ilgiliyse bu, gebe kalma şansınızı etkileyebilir ya da bebeğinizi riske sokabilir. Gebe kalmadan önce daha güvenli bir işe geçmeli yada işyerinizde risklerden kaçınabileceğiniz bir konuma atanmanızı istemelisiniz.

Hamilelik, bebeklik, çocukluk veya ergenlik döneminde küçük miktarlara bile maruz kalmak hastalıklara yol açabilir. Kendinizi ve sevdiklerinizi işte ve evde zehirli maddelerden koruyun.

6. Sağlıklı Bir Kiloya Ulaşın ve Kilonuzu Koruyun

Her zaman sağlıklı besleniyor musunuz?  Dengeli bir beslenme düzeniniz varsa hem gebe kalma hem de sağlıklı bir bebek sahibi olma olasılığınız yüksek demektir.

Kilonuz ne durumda? 

Gebe kalmanızın en az altı ay öncesinden başlayarak kilonuzun boyunuzla orantılı bir düzeyde kalmasını sağlamalısınız. Bu kilonun altında ya da üstündeyseniz doğru kilonuza ulaşmak için ne yapmanız gerektiğini doktorunuza danışmalısınız.

Fazla kilolu veya obez olan kişiler, hamilelik sırasındaki komplikasyonlar, kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve belirli kanserler (endometriyal, meme ve kolon) dahil olmak üzere birçok ciddi durum için daha yüksek risk taşır.

Eğer zayıfsanız, biraz kilo alıp almamanız konusunda doktorunuza danışın. Çok zayıf olmak , -özellikle de adetlerinizi alt üst ediyorsa- doğurganlık konusunda bilinen bir sorundur. Gebelik öncesi düşük kilolu kişiler de ciddi sağlık sorunları yaşayabilir. 

Sağlıklı bir kiloya ulaşmanın ve korumanın anahtarı, kısa süreli diyet değişiklikleri ile ilgili değildir. Sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite içeren bir yaşam tarzı demektir.

Zayıf, fazla kilolu veya obezseniz, hamile kalmadan önce sağlıklı bir kiloya ulaşmanın ve bu kiloyu korumanın yolları hakkında doktorunuzla konuşun.

İlgili Makale: Hamilelik Öncesi Ne Yemeli, Ne Yememeli?

Uzmanlar, her gün 30 dakika, orta yoğunlukta egzersiz yapmanın sağlıklı gebelik süreci için önemli olduğunu söylüyor. 

7. Hamilelik Öncesi ve Sürecince Düzenli Egzersiz 

Sporla aranız nasıl? Formda kalabilmek için günde en az yirmi dakika yürüyüş ya da yüzme gibi bir egzersiz yapmalısınız.

Öncelikle hamile kalmadan önce düzenli olarak spor yapsanız bile hamilelik boyunca eskisi gibi egzersiz yapamayacağınızı bilmeniz gerekiyor.

Hamile olmak vücudunuzu büyük ölçüde değiştirir. Hamilelik, egzersiz yapma şeklinizi tamamen farklılaştıracak olan denge duygunuzu değiştirir. Deneyimli bir sporcu olsanız bile, egzersizlerinizi yavaşlatmanız gerekir.

Her gün 20 dakika, orta yoğunlukta egzersiz yapmalısınız. Olası bir risk durumuna karşı önce doktorunuza danışın.  

Eğer hamileliğinizden önce hiç spor yapmıyorsanız, kendinize ayak uydurmanız önemlidir. Spor rutini oluşturmak için günde sadece beş dakikalık aktivite ile hareket etmeye başlayıp süreyi kendinize göre ayarlayabilirsiniz. 

8. Aile Geçmişinizi Öğrenin

Sizin ya da eşinizin ailesinde kalıtsal bir hastalık var mı? Ailenizde veya yakın akrabalar arasında kalıtsal bir hastalık varsa bunun bebeğinize geçme riski vardır. Bu nedene gebe kalmadan önce doktorunuza başvurmalısınız.

Ailenizin sağlık geçmişini hakkında bilgi edinmeniz, çocuğunuzun sağlığı  için önemlidir. Kız kardeşinizin kalp kusurunun veya kuzeninizin orak hücre hastalığının çocuğunuzu etkileyebileceğini fark etmeyebilirsiniz, ancak bu aile geçmişi bilgilerini doktorunuzla paylaşmanız önemli olabilir.

İnsanların genetik danışmanlığa gitmesinin diğer nedenleri arasında birkaç düşük, bebek ölümü, hamile kalma sorunu (infertilite) veya önceki hamilelik sırasında meydana gelen genetik bir durum veya doğum kusuru sayılabilir.

Hamile Kalmadan Önce Yapılması Gerekenler 

9. Aile Üyelerinize Gebeliklerini Sorun

Annenize, kız kardeşlerinize, teyzelerinize ve büyükannelerinize hamileliklerini sorun. Hamile kalmaları uzun sürdü mü? Erken doğum gibi herhangi bir komplikasyon yaşadılar mı? gibi...

Belirli sağlık sorunlarının ailelerde görülme eğilimi vardır. Geçmişinizi tazelemek ve hamilelik öncesi ilgili bilgileri doktorunuzla paylaşmanız akıllıca bir fikirdir. Ama çok fazla endişelenmeyin. Bir aile üyesinin hamile kalması bir yıl sürdü diye sizin de zor zamanlar geçireceğiniz anlamına gelmez. 

Kötü yumurta kalitesi (yaşa bağlı olarak) veya tıkalı veya hasarlı fallop tüpleri gibi birçok yaygın doğurganlık sorunu kalıtsal değildir, ancak miyom veya yumurtalık kistleri gibi bazıları ailelerden gelebilir. 

Doktorunuz, varsa hangi sorunların doğurganlığınızı veya hamileliğinizi etkileyebileceği konusunda size yardımcı olacaktır. Böylece bu sorunlarla karşılaşmadan önce başa çıkmak için hazırlıklı olursunuz.

 Bilinçli ve sağlıklı bir hamilelik süreci için hangi önlemleri almalı? Hamile kalmadan önce yapılması gerekenler neler?

10. Zihinsel Olarak da Kendinizi Hamileliğe Hazırlayın 

Zihin sağlığı, yaşamla başa çıkarken nasıl düşündüğümüz, hissettiğimiz ve davrandığımızdır. Elinizden gelenin en iyisini yapmak için, hayatınız hakkında iyi hissetmeniz ve kendinize değer vermeniz gerekir.

Herkes bazen endişeli, endişeli, üzgün veya stresli hisseder. Ancak bu hisler geçmiyorsa ve günlük hayatınızı etkiliyorsa bir uzmandan yardım almak için çekinmeyin. Duygularınız ve tedavi seçenekleriniz hakkında doktorunuzla veya başka bir sağlık uzmanıyla konuşun.

11. Gebelik Öncesi Mutlaka Diş Hekimine Görünün

Doğurganlıkla tamamen alakasız görünse de hamilelikten önce dişlerinizi ve diş etlerinizi kontrol ettirmek başka bir akıllıca harekettir.  Çünkü kontrolsüz diş eti hastalığı olan kadınlar düşük, erken doğum ve preeklampsiye daha yatkındır. 

Uzmanlar, düzenli diş fırçalamanın, diş ipi kullanmanın ve diş hekimini düzenli olarak kontrole gitmenin, düşük yapma riskinizi %70'e kadar azaltabileceğini söylüyor.

Dişlerinizi muayene ettirmek artık size diş eti iltihabını (diş eti iltihabı) kontrol altına almak ve gerekirse röntgen (hamilelik sırasında kaçınılması gereken) almak için zaman verir. 

Ağız sağlığınız pek iyi değilse, diş hekiminiz birkaç ayda bir diş temizliğe gelmenizi önerebilir.

Hamile Kalmadan Önce Saç Boyanır mı?

12. Hamilelik Öncesi Saçlarınızı Boyatıyorsanız Dikkat

Hamilelik sırasında saç boyamanın güvenli olmadığını kanıtlayan kesin bir araştırma olmamasına rağmen çoğu uzman, özellikle bebeğinizin ana organ büyümesinin gerçekleştiği ilk üç aylık dönemde kimyasallara maruz kalmanızı en aza indirmeye çalışmanızı öneriyor.

Endişeniz varsa, bu durumu doktorunuzla konuşun. Ayrıca bu süreçte daha güvenli ve daha az kimyasal içeren boyaları tercih edebilirsiniz.

13. Bebek İçin Ev Değiştirmek…

Daha fazla alan, daha iyi bir konum veya başka bir nedenle taşınmanız mı gerekiyor? Eğer öyleyse, tavsiyemiz hamile kalmadan önce taşınma olayını bir an önce halletmeniz. Yerleşmek (ideal olarak, en az birkaç yıl kalmak istediğiniz bir yerde) ve eviniz hakkında kendinizi iyi hissetmeniz, hamileliğe daha hazırlıklı hissetmenize yardımcı olabilir. 

Hamileyken kesinlikle nakliyeciler, tadilatlar ve taşınmayla uğraşmak istemeyeceksinizdir. Hiç kimse karnı burnundayken eşyalarını toplamak istemez öyle değil mi.

Öte yandan, yaşadığınız yerden mutluysanız, aile planlaması yaptığınız için artık taşınmak zorundaymış gibi hissetmeyin; Bebek büyütmek için büyük, çok yatak odalı bir eve ihtiyacınız yok. Birçok bebeğin ilk birkaç ay ebeveynlerinin yatak odasında uyuduğunu ve bir bebeğin kendi odası ve oyun odaları olduğu için daha mutlu olmayacağını unutmayın. 

Bebekten sonra daha fazla alana ihtiyaç duyduğunuzda zaten bolca vaktiniz olacak.

Sağlıklı Bir Gebelik Geçirin Düzenli Doktor Kontrolü Önemli

Hamile kaldığınızda, tüm yeni sağlıklı alışkanlıklarınızı sürdürdüğünüzden ve doğum öncesi bakım için hamilelik boyunca doktorunuzu düzenli olarak gördüğünüzden emin olun.