Çocuklarda Karakter Eğitimi Neden Önemlidir?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 17.11.2014 - Güncelleme : 10.07.2022
Çocukların sağlıklı bir ruh, kişilik yapısı ve toplum tarafından kabul gören değerlere sahip olabilmeleri, her anne-babanın idealidir. Her anne babanın farklı değerleri vardır ve bunların da önem sıraları aileden aileye değişiklik gösterir. Uzmanlar, karakter eğitiminin 10-15 dakikalık konuşma veya hayattan uzak etkinliklerden ibaret olmadığına dikkat çekiyor. Peki ama karakter eğitiminin etkili olabilmesi için nelere dikkat edilmeli?
Değerler Yaşam Pusulasıdır
Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen Eda Şahin Tepeli, hem akademik açıdan başarılı, hem de temel değerleri benimsemiş bireyler için anne babalara bakın hangi önerilerde bulundu.
Örneğin, çocuğun dürüstlüğü değer olarak benimsenmesini isteniyorsa, anne –baba kendi dürüstlüklerini mutlaka çocuğa göstermelidir. Ancak unutmamak gerekir ki, karakter eğitimi, ailede veya diğer başka ortamlarda sadece 10-15 dakikalık konuşma veya hayattan uzak etkinliklerden-çabalardan ibaret değildir. Tam aksine karakter eğitiminin etkili olabilmesi, hayatın olağan akışı içindeki doğallığına ve sürekliliğe bağlıdır.
Çocuğa Nasıl Rol Model Olunabilir?
1. Güçlü Bir Ahlaki Model Olun
Çocuğunuza karşı sergilediğiniz davranışın, sizin onda görmek istediğiniz davranışlar olmasına dikkat edin. Kendinize şunu sorun: “Eğer çocuğumun, sadece benim davranışları gözlemliyor olduğunu kabul edersem, ona neyi-nasıl göstermeliyim?”
2. Ahlaki Değerlerinizin Fakında Olun ve Onları Paylaşın
Değerleriniz hakkında önce siz düşünün. Daha sonra bunları nedenleriyle birlikte açıklayarak çocuğunuzla paylaşın. Ayrıca etrafınızda pek çok “uyarıcı” (televizyon, filmler, gazeteler, kitaplar..” ahlakı konuları içermekte ve siz bunları çocuğunuzla değerlerinizi paylaşmak için kullanabilirsiniz.
3. Fırsatları Kaçırmayın
En iyi öğretme zamanı, planlı olanlar değil, beklenmedik tarzda ortaya çıkan fırsatlardır. Bu avların avantajlarını kullanın. Çünkü somut olgulara dayalı olarak gelişen ahlaki yargıların, çocuğunuza bir ömür boyu rehberlik etme olasılığı daha fazladır.
4. Disiplini Ahlaki Bir Ders Olarak Kullanın
Etkili disiplin, çocuğa sadece davranışının niçin yanlış olduğunu fark ettirmez; aynı zamanda, gelecek sefer doğru olanı yapmasına da imkan tanır. Doğru soruların kullanılması, çocuğun başkalarının bakış açılarını ve kendi davranışlarının sonuçlarını anlamasına yardım edecektir.
Çocuğun düşünmesine yardım etmek için kendisine, “yaptığım doğru muydu?”, “Gelecek sefer ne yapmalıyım?”… gibi soruları sorması yönünde onu yönlendirmeli ve imkan tanımalısınız. Asıl amaç, sizin yönlendirmenizden bağımsız olarak kendi başına doğru davranabilmesidir.
5. Davranışlarının Etkileri Üzerine Düşünmesini Sağlayın
Çocuğunu bir şeyi öğrenmesi veya doğru bir davranış kazanmasını için en iyi ve en etkili uygulama, çocuğun davranışlarının, başkaları üzerindeki etkilerine dikkat çekmektir. Bu şekilde yapılması, onun ahlak gelişimini destekleyecektir. Örneğin, arkadaşlarıyla veya bir yetişkinle problem yaşadığında, “Sen öyle yaptığında? davrandığında ne hissetmiş olabilir?”, “Sanırım kendini biraz kızgın hissediyor. Sence?”, “Acaba başka ne yapabilirdin?” , “…… yaptığında birden kendimi çok kötü hissettim…. Gibi. Burada ana nokta, çocuğun gerçekten karşısındakinin yerinde olsaydı ne olabileceğini hissetmesini sağlamaktır. Böylece, sergilediği davranışların başkaları üzerindeki etkileri konusunda daha hassas olması sağlanabilir.
Ahlak davranışını Pekiştirin
•Çocukların yeni davranışları öğrenmelerinin en basit ve etkili olan yollarından biri de bu davranışlar yapıldığında pekiştirilmeleridir.
•Çocuğunuz, uygun bir davranışta bulunduğunda, neyi doğru yaptığını açıklayın ve niçin onu takdir ettiğinizi belirtin.
•Ahlak anlayışının günlük yaşamın içinde yer almasını sağlayın. Çocuklar ahlaki davranışları, sadece kitaplardan okuyarak değil, iyi işler yaparak da öğrenirler. O yüzden kendi dünyalarında değişiklik yapabilmek için onu inisiyatifler tanıyın.
Altın Kuralı İşler Hale Getirin:
“Başkalarına, onların sana nasıl davranmasını istiyorsan öyle davran.” altın kuralını çocuğunuza öğretin. Ona bir şey yapmadan önce, kendisine “ben başkasının bana böyle davranmasını ister miyim?” diye sormasını sağlayın.
Değerler, model alma yoluyla geliştirilir ve ilk olarak ailede öğrenilir. Daha sonra dış dünya sorgulanmaya başlayınca, yeni değerler de edinilir. Anne-baba, arkada, yakın çevre, okul, medya, moda, kitaplar, idollar vb. hepsi değerlerin oluşumuna katkıda bulunur. Fakat asıl önemlisi, her anne-babanın, kendi aile yaşantılarında hangi temel değerleri pusula olarak kabul edeceğine karar vermesi ve tüm davranışlarını bu ahenk içinde yürütmesidir.
