Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar Nasıl Beslenmeli?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 30.01.2013
Sağlıksız beslenen çocuklarda görülebilecek en büyük sağlık sorunu, çağımızın hastalığı obezite ve ardından gelebilecek obezitenin yol açtığı genç yaşta oluşabilecek kalp damar hastalığı, diyabet, tansiyon, böbrek fonksiyonlarında bozukluk, mide rahatsızlıkları, demir eksikliği ve bu eksikliğin neden olabileceği birçok hastalık görülebilir. Bunun yanı sıra yetersiz beslenme sonucu gelişim bozuklukları ve konsantrasyon problemleriyle de sıklıkla karşılaşılmaktadır. Peki öyleyse çocuklarımızın beslenmesinde neleri eksik etmemeliyiz? İşte Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Ayça Ilıca Murat’ın anne babalara önerileri.
Çocuğa Kahvaltı Alışkanlığı Kazandırılmalı
Yapılan fiziksel aktivite göz önünde bulundurularak çocukların günlük beslenme düzeni ayarlanmalıdır. Bu yaş grubundaki çocukların günlük olarak her besin grubundan tüketmesi sağlanmalıdır. Bu besin grupları süt ve süt ürünleri, et grubu, sebze –meyve grubu, yağ grubu ve tahıllardan oluşmaktadır.
Kahvaltıda Ne Yemeli?
Bu dönemde özellikle dikkat edilmesi gereken bir nokta, kahvaltı yapma alışkanlığının oluşturulmasıdır. 1-2 dilim peynir çeşitleri, tam tahıllı ekmek, zeytin, pekmez - bal, süt, duyarlığı olmayan çocuk için haftada 4-5 yumurta veya omlet, taze meyve, evde yapılmış kuru meyveli kek veya börek, çocukların kahvaltılarında olabilecek gıdalardır.
Her Öğünİçinde Karbonhidratı, Proteini ve Yağı İçermeli
Bu yaş grubu çocukların oldukça aktif oldukları ve gelişimlerinin en yüksek düzeyde seyrettiği düşünülerek, gereksinimleri karşılayacak, hem besleyici değeri yüksek hem de çocukların severek tüketebileceği gıdalarla beslenmesi gerekmektedir. Her zaman olduğu gibi her öğün kendi içerisinde yeterli miktarlarda karbonhidrat, protein ve yağ içermelidir. Mutlaka kahvaltı arkasına ara öğün, öğle yemeği, bunu takip eden bir veya iki küçük ara öğün ve akşam yemeği, okul çocuğunun gereksinimlerini karşılayacak yemek sistemidir.
Süt ve Yoğurt Hem Ana Öğünde Hem de Ara Öğünde Olmalı
Özellikle çocukların ana öğünlerde, temel besin grubumuz olan ekmek ve ekmek türevi olan çorba, pilav, makarna gibi gıdaları tüketmeleri gerekmektedir. Bunun yanında et, tavuk, balık ve mevsiminde olan herhangi bir sebze yemeklerini haftada en az 1 gün tüketmeleri gerekmektedir. Bunların yanında oldukça önemli kalsiyum kaynakları olan süt ve yoğurt, hem ana öğünlerde hem de ara öğünlerde tükettirilmelidir.
Vücut İçin Temel Protein Kaynakları, Yiyeceklerimizden Sağlanır
Büyüme ve gelişme sırasında vücutta meydana gelen birçok mekanizmada proteinlere önemli görevler düşer. Eğer vücudumuz protein alamazsa vücut hücreleri yenilenemez. Bu durumda büyüme yetersiz kalır.
Proteinler bitkisel ve hayvansal kaynaklar olmak üzere iki kaynaktan elde edilir. Hayvansal kaynaklar yumurta, et, tavuk, balık, deniz ürünleri, süt, yoğurt gibi gıdalardır. Proteinlerin bitkisel kaynakları ise kuru fasuyle, nohut, mercimek gibi kurubaklagiller ve tahıl ürünleridir. Bunların dışında hayatın başlangıcında aldığımız en değerli protein kaynağı anne sütüdür.
Çocuğunuz Yemek Yemiyorsa Öğünlerini Renklendirin
Hayvansal kaynaklı proteinlerden vücudumuz daha çok yararlanır. Bitkisel kaynaklı proteinlerin vücut tarafından kullanımı ise daha düşüktür. Hayvansal besinlerin içinde proteinin vücut tarafından en iyi kullanıldığı gıdalar, anne sütü ve yumurtadır.
Her ikisinde de bulunan proteinlerin neredeyse tamamı vücudumuz tarafından kullanılır. Bu yüzden yumurta ve anne sütündeki proteinler “örnek protein ” olarak adlandırılırlar.
Çocuklarda büyümenin devam etmesi sebebiyle protein gereksinimi fazladır. Her yaş grubu için protein gereksinimi farklıdır. Alınan protein kaynaklarının vücudun kolay kullanabileceği kaynaklardan olması gerekir. Bu nedenle bitkisel kaynaklı proteinlerle beraber hayvansal kaynaklı proteinler de beslenmede kullanılmalıdır.
Proteinin eksik alınması çocuklarda büyümeyi ve zihinsel gelişimi etkileyebilir. Büyüme -gelişme sorunları oluşabilir. Ayrıca proteinin vücutta birçok önemli reaksiyonda yer aldığını düşünürsek, bu reaksiyonlarda da aksamalar gerçekleşebilir.
Yemek Seçiyorsa Ne Yapmalı?
Çocuklar genellikle renkli yiyecekleri severler. Bu nedenle özellikle et yedirmekte zorlanıyorsanız, köftesini sebzelerle karışık pişirebilirsiniz veya tabağını renkli biberlerle, havuçla süsleyebilirsiniz. Ancak çocuklar çoğu zaman ailenin beslenme alışkanlıklarını örnek alırlar. Örneğin akşam yemeği için çocuğunuza etli bezelye gibi yemekler yapıyor ama siz bu yemeği sevmediğinizi söylüyorsanız, o da yemeyecektir. Bu yüzden özellikle yemek seçen çocuğunuzla beraber sofraya oturmaya ve aynı yemekten yemeye özen göstermelisiniz.
Yumurta Tam Haşlandığında Protein Değeri Daha Yüksek Olur
Proteinli gıdaların yapısı yüksek ısıda bozulur. Bu nedenle yüksek ateşe maruz kalmaması ve kavrulmaması gerekir. Orta veya kısık ateşte pişirilmesi daha doğru pişirme teknikleridir. Ayrıca et, tavuk gibi gıdaların yağda kızartılması durumunda, zararlı bazı kimyasal maddeler oluşur. Bu maddeler özellikle kanserin öncü maddelerini oluşturabilir. Bu nedenle et, tavuk gibi gıdaları kızartmak yerine haşlama veya fırında pişirme yöntemleri tercih edilebilir. Balıklar buğulama yapılabilir veya fırında pişirilebilir.Yumurta haşlanırken de rafadan değil tam olarak haşlanmalıdır. Böyle pişirilirse proteinin vücut tarafından kullanımı daha fazla olur.
İştahsız Çocukla Nasıl Başedilmeli?
Bu yaş grubunda anneleri en çok üzen ve telaşlandıran konulardan bir tanesi çocuklarının iştahsız olup, yemek yememeleridir. “Çocuğumu doyuramıyorum, aç kalıyor” düşüncesiyle ne yapacaklarını şaşıran anneler, doğru sandıkları birçok yanlış yaparak, ya yemek yemeği çocukları için işkence haline getirirler ya da kendileri için büyük bir tehdit unsuru oluştururlar.
Ara Öğünlerde Abur Cuburla Karnını Doyurmasına Fırsat Vermeyin
Çocuklarda iştahı etkileyen en büyük etkenlerden birisi öğün aralarında abur cuburla karnını doyurmalarıdır. Buna bağlı olarak doygunluk hissi hisseden çocuk, ana öğünlerde yemek yemeği reddecektir. Oyalamak için ana yemek öncesi çocuğunuzun eline tutuşturduğunuz bir gofret veya bir dilim kek onu tıkayacak ve sofrada yiyecekleri reddetmesine neden olacaktır. Bu tip durumlarda çocuğun sofra düzenine alışık olması çok önemlidir.
Ana Öğün Saatine Çok Yakın Vakitte Ara Öğün Yapmayın
Çocuğunuz bir yaşına geldiğinde artık aile sofranıza oturur hale gelmeli ve yemek zamanının aile ile bir araya gelinen, herkesin yemek yediği, eğlenceli bir vakit olduğunu öğrenmelidir. Bunun yanı sıra çocuğunuz gereksinimlerini karşılayacak küçük ara kahvaltılar ya da meyveler, kahvaltı ile öğle yemeği arasında, öğle yemeği ile akşam yemeği arasında verilebilir ancak bu ara öğünler iştahı kapatacak miktarda ve ana öğün saatine çok yakın olmamalıdır.
Ayrıca yemek tabaklarının çocuğunuzun ilgisini çekecek tarzda renkli ve eğlenceli olması, tabağına yiyebileceği kadar yemek konması, çocuğunuzun çok daha istekli yemek yemesini sağlayacaktır.
İpuçları:
•Çocuğunuzla beraber alışveriş yapmanız,
•Sofra hazırlanırken yardım istemeniz
•Çocuğunuzun da yemek hazırlarken yardım etmesi için fırsat tanımanız gerekir.
Böylece çocuğunuzun yemek yeme isteğini artırıcı yönde olumlu etkiler oluşturacaktır.
•Yemek öncesi çocuğunuzun hem temizlik hem de kendisini daha zinde hissetmesi için elini yüzünü yıkaması faydalı olacaktır.
•Çocuğunuz çok yorgun ve uykusuzsa yemek yemesi konusunda ısrarcı olmayın.
Çocuğunuz Hastalandığında Nasıl Beslenmeli?
Çocuğunuzun yemeyi reddetmesindeki diğer en önemli etmen ise aynı biz yetişkinlerde olduğu gibi iştahsız olmasıdır. Özellikle hasta ve ateşi yükselmişse, diş çıkartıyorsa, yorgun ya da uykusuzsa, alışmış olduğu düzen değişmişse, çocuğun iştahında azalma gözlenebilir. Bu dönemde de telaşlanmadan, hacmi küçük ama içeriği çocuğunuzun ihtiyaçlarını karşılayacak, normalde de yemekten hoşlandığı yiyecekleri görsel açıdan da ona hitap edecek eğlenceli tabak süslemesiyle, yine ısrarcı olmadan yemesini sağlayabilirsiniz.
Tüm bunlara rağmen çocuğuzda kilo kaybı gözlemliyorsanız, yemek yemeyi şiddetle reddediyor ve yediklerini çıkartıyorsa, mutlaka vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız faydalı olacaktır.
