EVLİLİK HAYATI

Antidepresan İlaçlar Bağımlılık Yapar mı?

Melis Demiryas Melis DEMİRYAS
Yayın : 07.01.2013 - Güncelleme : 01.02.2024

Psikiyatri ilaçlarının, ruhsal sorunu olan hastaların tedavisinde uzun yıllardır kullanılan etkili araçlar olduğunu ifade eden uzmanlar, bazı psikiyatrik ilaçların kişilerin ‘‘kafasına göre’’ kullanılması sonucu bağımlılık yapabileceğini söylüyor.

Antidepresan ilaçların bağımlılık yapmayacağını dile getiren Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Alptekin Çetin “Kişi ilacı kendi kararı ile bırakmamalı.” dedi.

İstanbul Üniversitesi'nden Doç. Osman Abalı ise antidepresan kullanan erkeklerin boşanmaya daha yatkın olduklarını belirtti, ''Yıllardır boşanmayı düşünen erkekler, antidepresan kullandıkları dönemde bu düşüncelerini eyleme dönüştürüyor'' dedi. 

İşte her iki uzmanın antidepresan kullanımı ile ilgili dikkat çeken açıklamaları. 

Antidepresan Kullanırken Nelere Dikkat Etmeli
  Uzmanlar uyarıyor: Psikiyatri ilaçları ömür boyu kullanılmaz!

Antidepresan İlaçlar Sağlıklı mı?

1. Antidepresan İlaçlar Ne Zaman Kullanılır? 

  • Antidepresanların yaygın kullanım alanları 

Antidepresanlar klinik depresyonu tedavi etmek için kullanılan bir ilaç türüdür. Ayrıca, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) yaygın anksiyete bozukluğu da dahil olmak üzere bir dizi sorunları tedavi etmek amacıyla kullanılabilir.

Antidepresanlar, ruh halinizi yükseltmeye ve umutsuzluk veya üzüntü gibi rahatsız edici duyguları hafifletmeye yardımcı olmak için doktorların reçete ettiği ilaçlardır. Antidepresanlar, depresyonlu kişilerin yeterli miktarda üretemediği kimyasalları vücuda vererek beynin kimyasını değiştirir.

Psikiyatri ilaçlarının alt gruplarının bulunduğunu ve adı en sık duyulan antidepresan ilaçlarının depresyon tedavisinde kullanıldığını anlatan Dr. Öğr. Üyesi Alptekin Çetin, “Şizofreni hastalığında kullanılan antipsikotikler, psikoz tedavisinde kullanılır. Duygu durum düzenleyicileri duygu durum bozukluklarında kullanılır. Anksiyolitikler, kaygı bozukluğunda kullanılır.” dedi.

2. Antidepresan İlaçlar Bağımlılık Yapar mı?

“Antidepresan ilaçlar bağımlılık yapmazlar.” diyen Dr. Öğr. Üyesi Alptekin Çetin, “Antidepresan ilaçların uzun süre kullanılması gerekebilir. Danışanların ilaçları kontrolsüzce kendilerinin kesmeleri, yan etkilere sebep olur ve kişi yaşadığı bu durumu bağımlılık olarak tanımlayabilir. Bu bağımlılık değildir, yan etkidir. Doktor kontrolünde, bir plan dahilinde antidepresanların bırakılması gerekir.” şeklinde konuştu.

  • Hekim kontrolünde genellikle altı aylık, bir yıllık planlar dahilinde kullanılır

“Psikiyatri ilaçları ömür boyu kullanılmaz. Hekim kontrolünde genellikle altı aylık, bir yıllık planlar dahilinde kullanılır.” diyen Dr. Öğr. Üyesi Alptekin Çetin, bazı hastalarda daha uzun süre kullanılabileceğini ve bu durumun mutlaka doktor kontrolünde yapılması gerektiğini kaydetti.

Antidepresan İlaçlarının Yanı Etkileri Var mı?

  • Kişi ilacı kendi kararı ile bırakmamalı

Psikiyatri ilacı bırakılınca ne olacağına ilişkin de değerlendirmede bulunan Dr. Öğr. Üyesi Alptekin Çetin, “Bazı yan etkiler olabilir, bunlar kişinin kendisini depresif hissetmesine sebep olabilir, uykusuzluk durumu yaşanabilir. Bu yan etkiler normaldir. Kişi ilacı kendi kararı ile bırakmamalıdır. Yan etkilerin normal şekilde gözlemlenmesi için doktor kontrolünde planlı bırakılmalıdır.” dedi.

Antidepresan Kullanımı Artıyor 

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ruh Sağlığı Hastanesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Osman Abalı, Türkiye'de antidepresan kullanımının rakamsal olarak arttığını ifade ederek, geçen yıl 37 milyon antidepresanın hastalar veya hasta olmayanlar tarafından tüketildiğini belirtti.

  • "Rakamlar Çok Yüksek ve Ciddiye Alınmalı" 

''Her bir kişinin ortalama 4-5 kutu kullandığını düşünürsek, yaklaşık 5 milyon kişiye antidepreasn reçete edilmiştir'' diyen Abalı, bu rakamın çok yüksek ve ciddiye alınması gerektiğini belirterek, bu kadar depresyon vakasının görülmesinin mümkün olmadığını aktardı. 

3. Antidepresan İlaçları Reçetesiz Alınır mı? 

Reçetesiz Satılmamalı 

"Antidepresanları sadece psikiyatrlar yazmalı ve reçetesiz satılmamalı'' diye konuşan Abalı, antidepresan kullanımındaki artışın en büyük nedenlerinden birinin psikiyatri dışı hekimlerin hastalara kurtuluş reçetesi olarak bu ilaçları yazması olduğunu söyledi. Abalı, antidepresan kullanımının bu kadar yüksek olmasının bir diğer nedenini de ilaçların eczanelerde reçetesiz satılmasını gösterdi.

 

Antidepresan Kullanan Erkekler Dikkat!

  • ''Günümüzde Her 5 Kişiden Biri Depresyonda"

Türkiye genelinde kadınlarda depresyon sıklığını yüzde 15-20, erkeklerde ise 10-15 arasında olduğunu belirten Abalı, toplumun geneline bakıldığında her dört veya 5 kişiden birinin depresyonda olduğunu söyledi. 

Abalı, antidepresanın kullananları bir anlamda duyarsızlaştırdığına vurgu yaparak, şu değerlendirmelerde bulundu: ''Yıllardır boşanmayı düşünen erkekler, antidepresan kullandıkları dönemde bu düşüncelerini eyleme dönüştürüyor.

Antidepresan Kullanan Erkekler Dikkat!

Evlilikte Antidepresan İlaçlara Bağımlılık 

  • Boşanmalar ve İş Değişikliği Bu Döneme Denk Geliyor 

Her zaman işine vaktinde gelen kişi işine geç kalmaya, verilen görevleri yapmamaya, öğrenci kullanmışsa derslerine çalışmamaya başlıyor. Boşanmalar ve iş değişiklikleri genelde bu döneme denk geliyor. İnsanlar hayatlarındaki ciddi kararları bu dönemlerde alıyor.''

 

4. Antidepresan Kullananlarda Sıkça Görülen Yan Etkiler

Bazı kişiler antidepresan kullanırken bir süre yan etkiler yaşayabilir. Yaygın yan etkiler şunlardır:

  • Tükenmişlik
  • Baş ağrıları
  • İshal veya kabızlık
  • Mide bulantısı
  • Kilo almak
  • Baş dönmesi
  • Titreme
  • Cinsel sorunlar

Bu yan etkiler birkaç aydan uzun sürerse veya şiddetli hale gelirse, ilaç tipinizi veya dozajınızı değiştirme olasılığı konusunda mutlaka doktorunuzla konuşun. Bazı ciddi yan etkiler olabileceğinden, doktorunuza danışmadan ilacınızı almayı bırakmayın.

5. Depresyondan Kurtulmak İçin Yaşam Tarzınızı Değiştirin 

Depresyonlu birçok kişi, sosyal izolasyon veya kötü hijyen gibi depresyon belirtilerini kötüleştirebilecek zararlı alışkanlıklara yönelebilir. Doktorunuz belirtilerinizin iyileşmesine yardımcı olmak için belirli yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir; örneğin:

Düzenli Egzersiz:  Egzersizin fiziksel sağlığa birçok faydası vardır ancak aynı zamanda zihinsel sağlığınızı korumada da uzun bir yol kat edebilir. Egzersiz yaptığımızda beynimiz ruh halimizi iyileştirmeye yardımcı olan endorfin salgılar. 

Düşük yoğunluklu egzersiz ayrıca sinir hücrelerinin büyümesine ve yeni bağlantılar kurmasına yardımcı olabilir, bu da  beyin fonksiyonunu iyileştirir. Bu yeni bağlantılar ve gelişmiş beyin işleyişi, ruh halinizi yükselterek depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.

Beslenme Değişiklikleri Yapın:  Hiçbir yiyecek veya besin maddesi tek başına depresyonu iyileştiremez, ancak dengeli bir beslenme  zihinsel sağlığınız için çok önemlidir . Besin açısından zengin bir beslenme, vücudumuza dengeli bir ruh hali de dahil olmak üzere hayatta kalmak için gereken enerjiyi sağlar. Bol miktarda B vitamini, çinko ve protein içeren bir beslenme de bireylerin depresyonlarını yönetmelerine yardımcı olabilir.

Kaliteli, Düzenli Uyku: Düzenli bir uyku, depresyonunuzu tedavi etmek için çok önemlidir. Geceleri yeterince uyumadığınızda beyin kimyanız dengesizleşir ve duygularınızı düzenlemek veya net bir şekilde düşünmek zorlaşır. Gün boyunca ruh halinizi iyileştirmeye yardımcı olmak için her gece en az sekiz saat uyumaya çalışın. 

Antidepresan İlacı Kullanırken Bu Maddelerden Uzak Durun 

Zararlı Maddelerden Uzak Durun: Alkol ve madde bağımlılığı, depresyon semptomlarını daha da kötüleştirir çünkü bu maddeler üzüntü, umutsuzluk ve yalnızlık duygularını tetikleyebilir veya daha da ağırlaştırabilir. Hatta bazı maddeler kişinin depresyona ya da bağımlılığa dönüşmesine bile neden olabilir. Depresyondaysanız, tedavisi için herhangi bir ilaç kullanıyorsanız, istenmeyen etkileşimlerden kaçınmak için bu tür maddelerden uzak durmanız gerekir.  

Birçok insan için yaşam tarzı değişiklikleri tek başına depresyonla başa çıkmak için yeterli değildir. Ancak bu değişiklikleri ilaç tedavisi veya danışmanlıkla birleştirmek, bireyin zihinsel sağlığını önemli ölçüde iyileştirebilir. 

Ruh sağlığının iyileştirilmesi zaman alabilir. Birçok kişi, etkili bir şekilde işe yarayan bir tedavi planı bulmadan önce birden fazla yaklaşımı denemek zorundadır. Önemli olan sabırlı olmak, doktora güvenmek ve tüm ilaçları reçete edildiği şekilde almaktır. 

Konular :

#depresyon #antidepresan #antidepresan kullanımı #antidepresan bağımlılığı #psikiyatri ilaçları #depresyon ilacı kullanmak