EVLİLİK HAYATI

"Ailemdeki İletişimi Nasıl Geliştirebilirim?" Aile İçi İletişimde Neyi, Nasıl Söylemeli?

Hepimiz Aileyiz Kurumsal Icon hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 22.08.2010 - Güncelleme : 24.09.2022

Aile içi iletişimin nasıl geliştirebileceğinizi biliyor musunuz? Aile içindeki birçok sorunun temelinde iletişim bozukluğu veya kopukluğu yatar. Uzman terapistler, sözleriniz ile davranışlarınız aynı olduğunda ancak aile ortamındaki iletişimin sağlıklı olabileceği görüşünde. Eğer aile fertlerinin beden dilleri farklı, ağızları farklı şeyler söylüyorsa, bu durumun düzeltilmesi için harekete geçmek gerekir...

Stresli zamanlarda iletişim özellikle aile içinde zor olabilir. Duygular yüksektir ve birçok şeyi aynı anda anlatmaya çalışırken, kaçırılmış bilgi ve yanlış anlamaların yaşanma olasılığı yüksektir.

Amerikan Pediatri Akademisi'nin "Çocuğunuzla Sağlıklı İletişim" adlı kılavuzunda yer alan, tüm aile üyelerinin duyulduğunu hissetmelerini sağlamaya yardımcı olacak ve aile içi iletişim kopukluklarına engel olacak doğru iletişim ipuçlarını sizler için derledik. 

Aile İçi İletişimde Neyi Nasıl Söylemeli

Aile içi iletişimde çocuğunuzun duygularına uyum sağlamak ve onu anladığınızı bildirmek önemlidir.

Aile İçi Etkili İletişim Nasıl Olmalı?

1. Aile İçi İletişimi Nasıl Geliştirebilirsiniz?  

Aileniz İçin Her Zaman Müsait Olun: Herkesin yoğun programında durup bir şeyler hakkında konuşmak için zaman ayırın. Günde 10 dakika boyunca sizin ve çocuğunuzun dikkatini dağıtmadan konuşmanız bile iyi iletişim alışkanlıkları oluşturmada büyük bir fark yaratabilir. Televizyonu veya radyoyu kapatın. Tüm dikkatinizi çocuğunuza verin. Oturun ve konuşurken çocuğunuza bakın. Günde bu birkaç dakika bile çocuğunuzda ve sizde çok değerli izler bırakacaktır...

Aile İçinde İletişim Kurarkan Çok Daha İyi Bir Dinleyici Olun: Çocuğunuzu dinlediğinizde, çocuğunuzun sevildiğini ve değerli olduğunu hissetmesine yardımcı olursunuz. Çocuğunuza bir konudaki duygularını sorun. Çocuğunuzun ne söylediği konusunda net değilseniz, çocuğunuzun ne söylemeye çalıştığını anladığınızdan emin olmak için duyduklarınızı tekrarlayın.

Dinlemek karşı tarafa güçlü mesajlar iletir: "Sen önemlisin", "Seni önemsiyorum." ,"Hislerin benim için önemli."

İyi bir dinleyici olmak için çocuğunuzun söylediklerini kabul etmek zorunda değilsiniz. Düşüncelerini sizinle paylaşmak çocuğunuzun sakinleşmesine yardımcı olur, böylece daha sonra sizi dinleyebilir.

Empati Yapın: Bu, çocuğunuzun duygularına uyum sağlamak ve onu anladığınızı bildirmek anlamına gelir. Çocuğunuz üzgünse, nazik bir dokunuş veya sarılma, bu üzücü veya kötü duyguları anladığınızı bilmesini sağlayabilir.

Çocuğunuza ne düşündüğünü veya hissettiğini söylemeyin. Hissetiği duyguları ifade etmesine izin verin. Ve "Böyle hissetmek aptalca" veya "Yaşlanınca anlayacaksın" gibi şeyler söyleyerek bu duygularını küçümsemeyin. Duyguları onun için gerçektir ve herkes tarafından bunlara saygı duyulmalıdır.

İyi bir rol model olun: Unutmayın, çocuklar örnek alarak öğrenirler. Çocuğunuzun kullanmasını istediğiniz kelimeleri ve ses tonlarını kullanın. Ses tonunuzun ve yaptığınız şeyin aynı mesajı verdiğinden emin olun. Örneğin, "Hayır, bunu yapma" dediğinizde gülerseniz, mesaj kafa karıştırıcı olacaktır.

Yönlerinizde net olun. Mesajı ilettiğinizde, amacınızı yıpratmayın. Duygularınızı tanımlamak için kelimeler kullanırsanız, çocuğunuzun da aynısını yapmayı öğrenmesine yardımcı olacaktır.

Ebeveynler bağırmak veya etiketlemek yerine; "Senden yapmanı istediğim şeyi yapmaman beni üzüyor" gibi duygu sözcükleri kullandıklarında, çocuklar da aynı şeyi yapmayı öğrenirler.

2. İletişimi Geliştirmek İçin Yapmanız ve Yapmamanız Gerekenler 

2.1. Aile İçi İletişimde Yapmanız Gerekenler:

"Dükkâna gittiğimizde kibar olmanı ve benim yanımda kalmanı bekliyorum" gibi net, yaşına uygun cümleler kurun. Çocuğunuzun söylediklerinizi anladığından emin olun. Bazen çocuklar duyduklar kelimelerin anlamlarını tam olarak anlamayabilirler.

  • Çocuğunuzu her fırsatta övün.
  • Duygularınızı sakince iletin.
  • Dürüst olun.
  • Çocuğunuzun söylediklerini dikkatlice dinleyin.
  • Konuşma sürelerinizi öğretilebilir anlar olarak kullanın; çocuğunuza sağlıklı iletişim kurma fırsatlarını kaçırmayın.
  • Çocuğunuzun yapmasını istediğiniz şeyi modelleyin; ona sık sık hatılattığınız şeyleri önce siz uygulayın.
  • Çocuğunuza üzüldüğünüzde, sorunun çocuğun kendisinin değil, davranışlarının sizi üzdüğünü anlamasını sağlayın.

Aile İçi İletişimde Neyi Nasıl Söylemeli

2.2. Aile İçi İletişimde Kaçınmanız Gerekenler

Her ne şekilde olursa olsun çocuğunuza isim takmaktan onu etiketlemekten kaçının veya ona karşı suçlayıcı konuşmayın: "Sen kötüsün" cümlesi "Davranış şeklini beğenmiyorum" ile değiştirilebilir...

Aile İçi İletişimde Kaçınmanız Gereken Davranışlar:

  • Bağırmak veya tehdit etmek.
  • Çocuğa olayları farklı anlatmak, yarı doğru yarı yalan şeklinde gibi...
  • Güçlü duyguları ifade etmek için sessizliği kullanmak... Unutmayın, uzun sessizlikler çocukları korkutur ve kafalarını karıştırır.

Aile İçi iletişimde Nelere Dikkat Edilmeli

3. Anne Baba Olarak Her Durumda Soğukkanlılığınızı Koruyun

Tüm ebeveynlerin sabrının tükendiğini hissettiği zamanlar vardır. Ancak, çocuğunuzun duygularını incitmeden davranmasına yardımcı olacak yollar bulmak her zaman önemlidir. Çocuğunuzla konuşmaya çalışmadan önce, eğer kendinizi stresli hissediyorsanız önce sakinleşmeyi bekleyin. 

  • Önce derin derin birkaç nefes alın. 
  • Çocuğunuzla konuşmaya başlamadan önce 5 dakika bekleyin.
  • Ne hissettiğinizi tanımlamak için bir kelime bulmaya çalışın ("hayal kırıklığı" gibi). Kendinize söyleyin ve çocuğunuz için uygun olduğundan emin olun.
  • Hayal kırıklığı duygularınızı eşiniz veya yakın bir arkadaşınızla paylaşın.
  • Kin tutmayın. Sadece şimdiki zamanla ilgilenin.
  • Kontrolünüzü kaybettiğinizi düşünüyorsanız profesyonel yardım almaktan çekinmein.

Çocuğunuzla sağlıklı iletişim, ebeveyn olarak geliştirebileceğiniz en önemli ve ödüllendirici becerilerden biridir. Ayrıca ebeveynliğin zor kısımlarını (çocuğunuzu disipline etmek gibi) çok daha kolay ve etkili hale getirir.

Aile İçi iletişimde Nelere Dikkat Edilmeli

 Aile İçi İletişim Nasıl Olmalı?

4.  Aile İçi İletişimde Neyi, Nasıl Söylemeli? 

Gündelik Hayattan Örnekler:

Gündelik bir olaydır: Çocuğunuza oyuncaklarını toplamasını söylersiniz. Ama babanın gazeteleri veya tamir takımları etrafa dağılmış, annenin dikiş kutusu yemek masasının üstüne saçılmıştır. 

Böyle bir durumda, anne-baba örnek olmayı seçmeli. Anne-babanın en önemli iletişim arası kendi yaptıklarıdır. Çocuktan beklediğiniz davranışları kendiniz göstermezseniz, hem aktarmak istediğiniz değerleri hem de özü-sözü bir olmayı çocuğunuza öğretemezsiniz. 

Ya da şöyle bir olay oluyor: Eşiniz sizden bir bardak çay getirmenizi istiyor. O gün çok yorulduğunuz, ayaklarınız ağrıyor. Kalkacak haliniz yok, ama çay koymak için kalkıyorsunuz. Yüzünüzden düşen bin parça. Söylenerek geliyor ve çay bardağını eşinizin önüne adeta fırlatıyorsunuz. 

Böyle Olabilirdi: Eşiniz sizden bir bardak çay getirmesini istiyor. O gün çok yorulduğunuzu, ayaklarınızın ağrıdığını, kalkacak haliniz olmadığını yumuşak bir dille söyleyin. Eğer yorgun değilse ve size bir bardak çay getirirse, ne kadar memnun olacağınızı belirtin.

Oğlunuz: “Babacığım, artık 18 yaşını geçtiğime göre, ehliyet alabilir miyim?

Babası, Ali’yi ehliyet kursuna yazdırmış.”

Baba: “Ali’yi ehliyet kursuna babası değil, amcası yazdırdı. 18’ine girer girmez ehliyet mi alınırmış? Hem sen önce notlarını düzelt. Şu saçının haline bak. Yağlı pırasa püskülü gibi. Seni bu halinle ne ehliyet kursuna ne de üniversiteye alırlar.”

Aile İçi iletişimde Nelere Dikkat Edilmeli

Oysa baba-oğul arasında geçen diyalog böyle olabilirdi: “Babacığım, artık 18 yaşını geçtiğime göre, ehliyet alabilir miyim? Babası, Ali’yi ehliyet kursuna yazdırmış.”

Baba: “Şu anda ehliyet kursuna yazılmanın senin için zaman kaybı olacağını düşünüyorum. Biliyorsun, hem okuldaki derslerini düzeltmen hem de üniversiteye hazırlanman gerekiyor. Üniversite sınavı bitsin, bu konuyu tekrar konuşalım, tamam mı?

Neden Aile İçi İletişim Önemlidir?

5. Aile İçi İletişim Neden Önemli?

Ailelerdeki sorunların büyük çoğunluğu, belli duygu ve düşüncelerin ifade edilmesinin yasaklanmasından kaynaklanır. Neyin sorulup sorulmayacağı, neyin fark edilip edilmeyeceğine dair her ailenin kendine göre yaklaşımı vardır. Bunların bazıları yararlıdır, aileyi birbirine yaklaştırır ve aile fertlerini korur. Bazıları ise yanlıştır ve ailede iletişim bozukluklarına yol açar.

Eğer aile fertleri duygularını, korkularını ve hayallerini birbiriyle paylaşmıyorlarsa, aile içinde soğuk bir atmosfer hüküm sürer. Sadece çocuklar değil, anne-babalar da duygularını korkularını, hayallerini anlatmak, paylaşmak ihtiyacı içindedir. Duyguların, korkuların, hayallerin paylaşıldığı ailelerde ise sıcak bir iklim egemen olur.

Çocuğunuzla sağlıklı iletişim, ebeveyn olarak geliştirebileceğiniz en önemli ve ödüllendirici becerilerden biridir. Ayrıca ebeveynliğin zor kısımlarını (çocuğunuzu disipline etmek gibi) çok daha kolay ve etkili hale getirir.

Ailedeki en önemli ilişki, eşler arasındaki ilişkidir. Aile fertlerinin güven duygusu, bu bağlılığın gücü ve kalitesiyle yakından ilgilidir. Bu nedenle, çocuklar doğduktan sonra da eşlerin birbirleriyle sohbete, birbirini anlamaya, çocukların olmadığı bir ortamda başbaşa değişik etkinlikler yapmaya zaman ayırmaları çok önemlidir.

Hayatın her aşamasında duygu ve düşünce paylaşımını sağlayan bu başbaşalık eşler arasındaki iletişim kanallarının açık kalmasına büyük katkıda bulunur.

Aile İçi İletişim Nasıl Artırılr?

6. Aile Toplantıları Yapın 

Düzenli aralıklarla aile toplantıları yaparak, ortaya çıkan sorunlarla hep birlikte başa çıkabilirsiniz.

  • Dikkat dağıtıcıları kapatın ve kesintilerden kaçının: Aile üyeleri, paylaşılan şeylere odaklanabilmelidir. Bu, TV'leri, bilgisayarları, cep telefonlarını, oyun sistemlerini ve konuşmayla rekabet edebilecek her şeyi kapatmak anlamına gelir.
  • Konuşan kişinin sözünü bitirmesine izin verin: İletişim kurarken karşı tarafın sözünü kesmemeye dikkat edin. Böylelikle kişi bölünmeden düşüncelerini daha net ifade edecektir.  Kesintiler, insanların “kapanmasına” ve iletişimlerini kesmelerine neden olabilir. Kesintiler, yalnızca konuşmacı için değil, katılan herkes için hayal kırıklığına neden olur.
  • Aile toplantısı için herkesin müsait olduğu doğru zamanı seçin: Belirli konuları gündeme getirmek için uygun zamanlar vardır. Biriniz önemli bir toplantıya giderken çocuğunuzun okul ödevleriyle ilgili sorununu gündeme getirmek için iyi bir zaman değildir. Mesajınızın duyulmasını istiyorsanız zamanlama her şeydir.
  • Dikkatli olun ve karşınızdakini aktif olarak dinleyin: Cevabınızın ne olacağını düşünmek yerine, kişinin ne söylediğine odaklanın. Yanıt, mesajın tamamını duymadan önce hazırlanıyorsa bilgiler gözden kaçabilir.
  • Önceden plan yapın ve ne konuda konuşacağınızı belirleyin: Paylaşmak istediğiniz mesajı düşünün. Açık ve doğrudan bir şekilde iletişim kurmak için sözcüklerizi, beden dilinizi ve ses tonunuzu  doğru kullanın. Bir talepte bulunuluyorsa, ne istediğinizi belirleyin ve doğrudan isteyin. Kişinin sizin istediğinizi yorumlamasını dilemek veya ummak çoğu zaman hayal kırıklığına yol açar.
  • Özellikle çocuklarla konuşurken mesajınızı olumlu bir şekilde seslendirin: Böylelikle kafa karışıklığının ve yanlış anlamaların önüne geçmiş olursunuz. 
  • Empati kurun ve konuşmacının deneyimini dinleyin: Duygular, onları yaşayan kişi için gerçektir. Kendinizden farklı olsalar bile duygulara saygı duymak ve onları kabul etmek önemlidir. Anlaşmazlığı kabul etmek ve yine de durumla ilgilenmek mümkündür. Duyguları görmezden gelmek iletişimi kesebilir ve güvensizlik yaratabilir.
  • Duruma, konuşan kişinin “gözleri” ve bakış açısıyla bakın: Yaşam deneyimleri, kültürel geçmiş, eğitim ve yaş, konuşmaları etkileyebilecek şeylerden birkaçıdır. Başkalarıyla iletişim kurarken, nereden geldiklerini düşünün. Bu, özellikle sizden daha genç veya daha yaşlı olan aile üyeleriyle ilgilenirken önemlidir.
  • Doğru olun ve gerçeklere bağlı kalın: Duygular genellikle tartışmalara dahil olur ve insanlar genellikle birinin duygularını incitmemeye çok dikkat ederler. Dürüst olmak aslında aile üyeleri arasındaki iletişimi geliştirecek ve güven oluşturacaktır.
  • Varsayımlardan kaçının: Varsayımlar, yanlış mesajların duyulmasına neden olabilir. Mesajın istendiği gibi iletildiğini doğrulamak için sorular sorun. Özellikle çocuklarla, konuşmadan sonra davranışlarını izleyin. Çocuklar genellikle kafaları karıştığında, hayal kırıklığına uğradığında veya öfkelendiğinde tepki verir.
  • Çözümlere odaklanın: Aile bir sorunla uğraşıyorsa, çözümlere odaklanarak iletişim kurmaya çalışın. İlk adım, sorunu "düzeltmeye" çalışmadan önce tüm bilgileri toplamaktır. Cevabın birkaç fikrin birleşimi, herkes için kabul edilebilir bir uzlaşma olabileceğini kabul ederek bir çözüm bulmak için birlikte çalışın.

Aileniz içinde sürekli iletişim, güçlü bağlantılar kuracak ve ortaya çıkabilecek sorunlarla başa çıkmak için tüm aile bireylerine yardımcı olacaktır. 

Konular :

#aile içi iletişim #aile içi iletişimi geliştirme